به طور کلی می‌­توان حق اختیار معامله را به دو دسته تقسیم کرد؛ اختیار خرید (call option)، این حق و (نه الزام) را به دارنده آن می­‌دهد که دارایی موضوع قرارداد را با قیمت معین و در تاریخ مشخص، یا قبل از آن، بخرد. اختیار فروش (put option) به دارنده آن این حق را می­‌دهد که دارایی موضوع قرارداد را با قیمت معین و در تاریخ مشخصی و یا قبل از آن بفروشد. اختیار خرید و فروش هر کدام به آمریکایی و اروپایی تقسیم می­‌شوند. اختیارات آمریکایی تا سررسید قابلیت اعمال دارند در حالی که اختیارات اروپایی تنها در سررسید اعمال می­‌شوند. برگه اختیار معامله می­‌تواند به طور جداگانه مورد معامله قرار گیرد که در این حالت ارزش آن با توجه به قیمت دارایی پایه متغیر خواهد بود. همچنین اختیار معامله می­‌تواند غیر قابل معامله باشد و تنها اختیاری بر روی دارایی پایه است. در صورتی اختیار اعمال می­‌شود که دارنده اختیار دارنده دارایی پایه باشد. به این نوع اختیارات اختیار معامله تبعی (embedded options) گویند. در حال حاضر اختیار معامله فروش تبعی سهام در شرکت بورس ایران بفروش می­‌رسد. این اوراق بازار ثانوی نداشته و تنها در صورتی که سرمایه‌­گذار معادل میزان اختیار خریداری شده، سهام آن را داشته باشد، قابلیت اعمال پیدا می­‌کند.

بر اساس نظر کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، قراردادهای اختیار معامله (اختیار خرید و اختیار فروش) از سنخ تعهدات هستند به این بیان که فروشنده اختیار، متعهد می‌شود در صورت درخواست مشتری، کالا یا سهام معینی را به قیمت معین خرید یا فروش کند و در مقابل این تعهد از مشتری وجهی دریافت می‌کند که به آن قیمت اختیار معامله می‌گویند. به عبارت دیگر خریدار اختیار، با پرداخت مبلغی تعهد فرد دیگری مبنی بر انجام عمل حقوقی خرید یا فروش را خریداری می‌کند. بنابر این قرارداد اختیار معامله قرارداد مستقلی خواهد بود. ماهیت بازار ثانوی این اختیارات به این صورت است که بعد از تعهد فروشنده و دریافت وجه، مشتری حق اختیار خرید یا فروش پیدا می‌کند، مشتری می‌تواند در سررسید، این حق را اعمال کند یا از آن دست بردارد کما اینکه قبل از سررسید می‌تواند این حق را به دیگری بفروشد. در نتیجه معاملات بعدی اختیار معامله از سنخ خرید و فروش حق خواهد بود.