قرارداد آتی (Futures) توافقنامه‌ای مبتنی بر خرید یا فروش دارایی در زمان معین در آینده و با قیمت مشخص است. به طور عمده فعالان بازار آتی‌ها را می‌توان به سه دسته پوشش‌دهندگان ریسک، سفته‌بازان و آربیتراژ‌گران طبقه‌بندی نمود. پوشش ریسک سرمایه‌گذاران و کشف قیمت کالای پایه از جمله مهم‌ترین اهداف تشکیل بازار آتی‌ها است. سرمایه‌گذاری که توافق کرده است کالای خاصی (مثلاً ذرت) را در تاریخ معینی به قیمت معینی خریداری کند، دارای موضع معاملاتی خرید (long position) است و سرمایه‌گذاری که توافق می‌کند تا ذرت را در همان موعد و با همان قیمت بفروشد دارای موضع معاملاتی فروش (short position) می‌باشد. یکی از مفاهیم اساسی در قرارداد آتی حساب ودیعه است. هر دو طرف خریدار و فروشنده‌ای که در بازار دارای موضع معاملاتی هستند، به تصویب نهاد ناظر، باید درصدی از قیمت دارایی پایه را نزد اتاق پایاپای نگهداری کنند؛ به این ودیعه، حساب ودیعه اولیه گفته می‌شود. در هر روز، (به دلیل تأثیر از قیمت کالا) در صورتی که قیمت قرارداد آتی بیش از قیمت تحویل کالا در سررسید باشد، به میزان تفاوت این دو قیمت، از حساب ودیعه فروشنده کاسته و به حساب ودیعه خریدار افزوده می‌شود. همواره باید مبلغ حداقلی که مقدار آن کمتر از ودیعه اولیه است، در حساب ودیعه حفظ شود که آن را حداقل حساب ودیعه می‌نامند. اگر حساب ودیعه کمتر از حداقل ودیعه ثابت باشد سرمایه‌گذار یک اخطار مبنی بر تقاضای افزایش ودیعه دریافت خواهد کرد، که انتظار می‌رود روز بعد وی حساب ودیعه را به سطوح اولیه برساند. مبلغ اضافی سپرده‌گذاری شده برای رسیدن به سطح ودیعه اولیه را ودیعه متغیر می‌نامند. تمامی مراحل مذکور و انجام سفارشات توسط کارگزار اجرایی می‌شود. در سررسید این قرارداد یا منجر به تحویل فیزیکی می‌گردد یا بصورت نقدی تسویه می‌شود. تعداد اندکی از قراردادهای آتی منجر به تحویل فیزیکی می‌شوند و اکثر قراردادها تا قبل از سررسید تسویه نقدی می‌شوند. در حال حاضر در بازار سرمایه ایران، قرارداد آتی سکه تمام بهارآزادی در بورس کالای ایران و آتی سهام در بورس اوراق بهادار مورد مبادله قرار می‌گیرد.

طبق نظر کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، ماهیت این قرارداد تعهد در مقابل تعهد است، به این بیان که فروشنده متعهد می­شود مقدار معینی از کالای خاص را در آینده در مقابل مبلغی معین بفروشد و خریدار متعهد می­‌شود آن را خریداری کند. در مورد حساب ودیعه، طرفین قرارداد مطابق شرط ضمن عقد، به کارگزار وکالت می­‌دهند متناسب با تغییر قیمت آتی، بخشی از ودیعه طرف معامله را در اختیار طرف دیگر قرار دهد و او اذن تصرف در آن اموال را داشته باشد تا در سررسید یا هنگام خروج از معامله با هم تسویه کنند.