اوراق سلف ابزاری است که براساس آن بانی، مقدار معینی از دارایی پایه را براساس مشخصات قرارداد سلف در ازای بهای نقد به سرمایه گذاران می فروشد تا در دوره تحویل به آنان تسلیم نماید.

در این مدل بانی (دولت یا بنگاه اقتصادی بخش خصوصی)، طرح خود مبنی بر پیش‌فروش مقدار معیّنی محصول تولیدی؛ مانند نفت، گاز، مس، آلومینیوم یا فولاد را تنظیم کرده و به انتخاب نهاد واسط مبادرت می‏ورزد. نهاد واسط با تهیه امید‌نامه، ویژگی‌های طرح مانند مقدار، جنس، نوع، سررسید، قیمت سلف و قیمت انتظاری فروش کالا در سررسید را تعریف کرده و با کسب مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار به انتشار اوراق سلف اقدام می‏کند و به‌وسیله عامل فروش به سرمایه‌گذاران (خریداران اوراق) واگذار کرده، وجوه سرمایه‌گذاران را جمع­آوری می‌کند. آن‌گاه به وکالت از طرف آنان کالای مورد نظر را از بانی به‌صورت سلف خریداری می‌کند و قیمت آن را می‌پردازد. بانی براساس قرارداد سلف متعهد است کالای فروخته شده را در سررسید به واسط تحویل دهد، برای این منظور در کنار قرارداد سلف، اوراق دیگری به‌عنوان گواهی سلف تحویل خریداران می‌شود که به سبب آن دارندگان اوراق سلف موازی می‌توانند در سررسید مراجعه کرده، نفت خام دریافت کنند یا با فروش سلف موازی، گواهی سلف را تحویل خریدار سلف موازی داده، وی را برای دریافت نفت خام به بانی حواله می‌دهند.

الگوی عملیاتی اوراق سلف

سلف

روابط حقوقی اوراق سلف

۱. بانی (دولت یا بنگاه اقتصادی بخش خصوصی) طرح فروش سلف دارایی پایه را شناسایی کرده و با تنظیم امید‌نامه مربوط، به انتخاب نهاد واسط مبادرت می‌ورزد.
۲. بانی در صورت نداشتن رتبه اعتباری، اقدام به انتخاب ضامن می‌نماید. ضامن به عنوان عامل تضمین کننده سرمایه و سود دارندگان اوراق بهادار عمل نموده و مطابق مقررات وجودش الزامی است.
۳. نهاد واسط بعد از کسب مجوزهای لازم از بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار، به انتشار اوراق اقدام کرده و آن‌ها را از عامل فروش به مردم (سرمایه‌گذاران مالی) واگذار می‌کند؛
۴. ناشر از طریق عامل فروش وجوه سرمایه‌گذاران مالی را جمع‌آوری می‌کند؛
۵. ناشر با پرداخت وجوه، دارایی موردنظر را از بانی پیش‌خرید می‌کند.
۶. نهاد واسط، دارایی را به صورت نقد فروخته، قیمت آن را دریافت می‌کند.
۷. نهاد واسط (ناشر)، وجوه حاصل از فروش دارایی را که به طور معمول بالاتر از قیمت سلف آن است، پس از کسر حق وکالت از طریق عامل پرداخت به سرمایه‌گذاران مالی می‌پردازد.